Biuletyn PTA nr 10

               -------------------------------------- 
               |                                    | 
               |        Biuletyn PTA nr 10          | 
               |                                    | 
               -------------------------------------- 
 
  Biuletyn informacyjny Zarzadu Glownego Polskiego Towarzystwa Astro- 
  nomicznego (Adres kontaktowy: M. Ostrowski, pta@oa.uj.edu.pl ,
  a w bardzo pilnych sprawach: mio@oa.uj.edu.pl ) 
======================================================================= 
 
Spis tresci: 
 
   I.   Program sesji na temat telskopu SALT 
   II.  Osrodki astronomiczne w Polsce: Obserwatorium Astronomiczne UJ
   III. Nowosci edukacyjne z NASA ("from Poland")
   IV.  Nowinki naukowe
 
======================================================================= 

I.   Program sesji na temat telskopu SALT 

W dniach 16-17 listopada w Warszawie odbedzie sie posiedzenie
miedzynarodowego konsorcjum budowy i eksploatacji teleskopu SALT. Z tej
okazji Komitet Astronomii PAN organizuje sesje poswiecona prezentacji
projektu SALT dla polskiego srodowiska astronomicznego. Sesja odbedzie sie
17 listopada po poludniu w CAMK (Bartycka 18), po przedpoludniowym 
otwartym zebraniu Komitetu Astronomii. Ponizej zalaczam program
sesji. Koszty delegacji pokrywa Komitet Astronomii.

 
         "Southern African Large Telescope Project" 
 
 
 Session of the Committee for Astronomy of the Polish Academy of Sciences 
 
 
         Tuesday 17 November 1998, 14:30 - 17:30 
 
   Lecture Hall, N.Copernicus Astronomical Center, Bartycka 18 
 
 
 
14:30  Welcome Address 
       prof. Wojciech Dziembowski, Chairman of the Committee for Astronomy     
 
14:40  Why South Africa is committed to the SALT 
       Dr. Khotso Mokhele, President of the Foundation for Research Development 
 
15:00  The SALT Telescope 
       Dr. Robert S. Stobie, Chairman of the SALT Board 
 
15:20  The Hobby Eberly Telescope and its status 
       Dr. Frank Bash, Chairman of the HET Board		 
 
15:40  Construction of the SALT and HET 
       Dr. Tom Sebring, Project Manager, HET	 
 
16:00  The SALT instrumentation and science capability 
       Dr. David Buckley, Project Scientist, SALT	 
 
16:30  The SALT science and CMU video 
       Prof. Richard Griffiths, Carnegie Mellon University   
 
17:00  Poland's participation in the SALT project 
       Prof. Andrzej K. Wroblewski, Deputy Chairman of the State Committee  
       for Scientific Research	 
 
 
From: Romuald Tylenda <tylenda@astri.uni.torun.pl>
===========================================================================

II.  Osrodki astronomiczne w Polsce: Obserwatorium Astronomiczne UJ
 
Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Jagiellonskiego (OAUJ) 
     jest instytutem Wydzialu Fizyki i Matematyki UJ 
 
Adres: ul. Orla 171, 30-244 Krakow; www.oa.uj.edu.pl 
 
Dyrektor:                         prof. dr hab. Jozef Maslowski 
Wice-dyrektor d/s Dydaktycznych:     dr hab. A. Woszczyna 
Wice-dyrektor d/s Nauki i Aparatury: dr hab. M. Ostrowski 
 
--------------------------------------------------------------------- 
 
1.  Informacja ogolna i stan kadrowy Obserwatorium Astronomicznego UJ 
 
a. Jednostki organizacyjne OAUJ i ich kierownicy 
 
- Zaklad Radioastronomii i Fizyki Kosmicznej (prof. dr hab. Jozef Maslowski) 
 
- Zaklad Astronomii Gwiazdowej i Pozagalaktycznej
                                             (prof. dr hab. Jerzy Machalski)
 
- Zaklad Astrofizyki Relatywistycznej i Kosmologii (dr hab. Lech Sokolowski) 
 
- Stacja Obserwacyjna w Roztokach Gornych (do konca 1999) 
                                             (dr Maciej Winiarski)
 
b. Pracownicy naukowi i naukowo-techniczni: 
 
   7 pracownikow samodzielnych (prof. J. Maslowski, prof. J. Machalski, 
     prof. K. Rudnicki (emerytowany), doc. M. Urbanik, dr hab. A. Woszczyna, 
     dr hab. L. Sokolowski, dr hab. M. Ostrowski); 
 
   12,5 doktorow (K. Chyzy, W. Godlowski, Z. Golda, A. Kulak (1/2 etatu), 
     K. Maslanka, G. Michalek, K. Otmianowska-Mazur, G. Siemieniec-Ozieblo, 
     S. Rys, M. Szydlowski, W. Waniak, B. Wszolek, S. Zola) 

   3 magistrow (M. Gierlinski, M. Soida, J. Bednarz - zatrudniony w grancie) 
 
   4 pracownikow naukowo-technicznych z doktoratem (M. Kurpinska-Winiarska, 
     A. Michalec, M. Winiarski, S. Zieba) 

   Inni pracownicy zaangazowani w prace badawcze: inz. J. Kubisz, 
     mgr J. Knapik, M. Niesulowski
 
--------------------------------------------------------------------------- 
 
2. Dzialalnosc dydaktyczna 
 
OAUJ prowadzi studia astronomii i od zeszlego roku - razem z fizyka - 
  studia doktoranckie (obecnie 3 doktorantow astronomii - J. Guzik, 
                                                    M. Jamrozy i T. Kobak) 
 
--------------------------------------------------------------------------- 
 
3. Kierunki badan (w nawiasie osoby kierujace dana grupa): 
 
i. Radioastronomia: badania radiowe Slonca (J. Maslowski, S. Zieba) 
 
Codzienne obserwacje Slonca na dziesieciu czestotliwosciach radiowych,  
w zakresie dlugosci fal 18-110 cm, dostepnych w sieci (www.oa.uj.edu.pl/sol); 
obserwacje spektralne Slonca w pasmie fal decymetrowych . 
 
ii. Radioastronomia: fizyka galaktyk (M. Urbanik, K. Otmianowska-Mazur) 
 
Komputerowe modelowanie struktury i ewolucji pola magnetycznego w gazie 
miedzygwiazdowym; obserwacje radiowe galaktyk spiralnych i 
nieregularnych 100 m radioteleskopem w Bonn i VLA. 
 
iii. Radioastronomia: ewolucja kosmologiczna radiozrodel pozagalaktycznych
                                                (J. Machalski) 
 
Badania struktury radiowej galaktyk i kwazarow; obserwacje zmiennosci 
radiowej i optycznej AGN'ow; modelowanie kosmologicznej ewolucji radiozrodel. 

iv. Astrofizyka wysokich energii i promieniowania kosmicznego 
                                                (M. Ostrowski) 
Przyspieszania czastek w falach uderzeniowych i dzetach; propagacja 
promieniowania kosmicznego; akceleracja czastek w turbulentnej plazmie. 
 
v. Gwiazdy zmienne (S. Zola) 
 
Fotometria trojbarwna ukladow gwiazd podwojnych; parametry fizyczne 
ciasnych ukladow gwiazd podwojnych; uklady z dyskami akrecyjnymi. 
 
vi. Obserwacje komet (W. Waniak, M. Winiarski) 
 
Obserwacje fotometryczne i pozycyjne komet, prace modelowe nad wyrzutem  
pylu z jader komet. 
 
vii. Astrofizyka relatywistyczna i kosmologia (L.Sokolowski, 
                                   A. Woszczyna, M. Szydlowski) 
 
Badanie rozwoju perturbacji protogalaktycznych we wczesnym wszechswiecie  
i ich zwiazku z fluktuacjami promieniowania reliktowego tla; fizyka 
czarnych dziur; badanie zjawisk chaotycznych w ukladach wielu cial. 
 
viii. Badanie zjawiska rezonansu Schumanna (A. Kulak) 
 
Badania rezonansu Schumanna (pomiary radiowe na czestotliwosciach 
0.05 Hz-55 Hz) i ich zwiazku z aktywnoscia sloneczna. 
 
viv. Baza danych minimow gwiazd zmiennych (M. Kurpinska-Winiarska) 
 
OAUJ prowadzi baze danych minimow gwiazd zmiennych zacmieniowych 
 (obecnie w trakcie udostepniania w internecie - www.oa.uj.edu.pl/ktt ) 
 
VV. Inne badania - zwykle tylko pojedyncze osoby z OAUJ lub w ramach
                   zespolow umiejscowionych w innych instytucjach

Astrofizyka rentgenowska (M. Gierlinski), orientacja galaktyk w 
gromadach (W. Godlowski), zjawiska haotyczne w ekonomii (M. Szydlowski),
ciemna materia w osrodku miedzygalaktycznym (K. Rudnicki), linie
rozmyte w widmach gwiazd (B. Wszolek), filozofowanie - prawie wszyscy
------------------------------------------------------------------ 
 
4. Aparatura 
 
Naukowa i dydaktyczna: 
- radioteleskop do obserwacji radiowych Slonca o srednicy 8m 
- radioteleskop 15m - dla celow dydaktycznych 
- teleskop optyczny 50 cm 
- kilka mniejszych teleskopow optycznych w Krakowie i w stacji 
  obserwacyjnej w Roztokach Gornych 
- pracownia komputerowa - 2 stacje robocze HP, SUN, ALPHA, PC Pentium 
- studencka pracownia komputerowa - stacje PC Pentium i 486 
Pomocnicza: 
- pracownia elektroniczna 
- warsztat mechaniczny 
 
------------------------------------------------------------------------- 
 
5. Dzialalnosc wydawnicza OAUJ 
 
- Rocznik Astronomiczny 
- Acta Cosmologica 
- Materialy konferencyjne 
- Preprinty, raporty grupy Rezonansu Schumanna
 
------------------------------------------------------------------------- 
 
6. Biblioteka 
 
Biblioteka - czesciowo w trakcie reorganizacji: m.in. MNRAS, ApJ (+Supp.), 
AJ, A&A (+Supp.), ASS, Solar Phys., Astropart. Phys., Nature, Icarus, 
Celestial Mechanics; duzy ksiegozbior z szeregiem pozycji historycznych, 
uzupelniamy braki z ostatnich lat. 
 
------------------------------------------------------------------------- 
 
7. Konferencje

W ostatnim okresie OAUJ bylo organizatorem lub wspolorganizatorem
nastepujacych konferencji:

1997 - "Relativistic Jets in AGNs" (w Krakowie, wspolnie z CAMK)
1997 - "Pola elektromagnetyczne ULF w astronomii, geofizyce i medycynie" 
                       (Skawica k. Zawoi)
1997 - "Yound European Radio Astronomers Conference" (Krakow)
1998 - "Pola elektromagnetyczne ULF w astronomii, geofizyce i medycynie" 
                  (Rusinowa Polana, Bieszczady)
1998 -  Krakowska Szkola Kosmologiczna "Intergalactic Medium" 
        (Lodz, wspolnie z Instytutem Fizyki Uniwersytetu Ludzkiego)

------------------------------------------------------------------------

8. Inne
 
OAUJ organizuje dwa razy w tygodniu zwiedzanie Obserwatorium i prelekcje 
dla uczniow szkol ponadpodstawowych. 
 
Na naszym sprzecie sa prowadzone obserwacje przez czlonkow PTMA.
------------------------------------------------------------------------- 
Przygotowali: K. Otmianowska-Mazur i M. Ostrowski 

===========================================================================

III. Nowosci edukacyjne z NASA ("from Poland")

     (Uwaga ! Informacje z biuletynu Solar News zostana tu zamieszczone 
      ten jeden raz. Osoby zainteresowane stalym otrzymywaniem biuletynu
      powinny sie skontaktowac z jego EDYTOREM - patrz nizej)
 

                 Educational Outreach at NASA 
 
     >From Art Poland <poland@sohops.gsfc.nasa.gov> 
     >29 Oct 1998 
     via SolarNews (editor@solar.stanford.edu.) 
 
As many of you know, NASA has significantly increased its interest and 
activities in the area of education over the last several years. On 
many proposals we are required to put in a section on education and 
outreach. 
 
I have been very active in the last few years in this area using 
material related to SOHO. I have recently taken a responsibility within 
the Sun Earth Connections Education Forum (SECEF) as the solar data 
coordinator. It is my opinion that the new NASA initiative in this area 
is admirable, and we as a community should do all that we can to make 
it a success. 
 
We at NASA have a wide range of activities and services aimed at 
education. These range from producing educational material that 
teachers can use in the classroom to getting individual scientists into 
the classroom and talking with teachers and students. Some of the types 
of things we are doing include: making new solar data available to 
students, developing education material that teachers can use in the 
classroom, developing web based classroom exercises, developing 
educational CDs and videos, running summer workshops for teachers, 
having teachers work with scientists during the summer, and getting 
scientists into the classroom to educate and stimulate students. 
 
I feel that I am now ready to help members of our community get involved 
in the education process. Several groups are already strong in this 
area (Montana State, Lockheed, and Stanford are three groups that I 
have worked with to some extent already). Some examples of education 
material that we have produced can be seen at 
http://sohowww.nascom.nasa.gov/explore/ . This site also contains links 
to some of the other sites. There is a web form that will get your 
material into a database that we will be making available generally to 
the public. The forms can be found at 
http://sunearth.ssl.berkeley.edu/comlink . On this page press "Splinter 
Groups" in the list at left, then select Science Capture in the middle 
page. On the resulting page press Product Submission Form and fill out 
parts 1 and 2. Send the filled out form to Art Poland or Terry Kucera ( 
poland@sohops.gsfc.nasa.gov or kucera@sohops.gsfc.nasa.gov ) We will 
get it into the system. Material can include web pages, posters, or 
written pamphlets. Please understand that we are just beginning this 
process so there will be some "bumps in the road". 
I have also had a request from some of the regional "coordinators" to 
help them contact scientists who are willing to go into the schools and 
talk with students. If you are interested in actual classroom contact 
with teachers and students, please let me know and I will try to put 
you in contact with the right person for your region. If you decide 
that you would like to do this, Terry and I have done quite a bit of 
this kind of work and would be glad to give you some pointers and 
material that you can use. 
 
 
------------------------------------------------------------------------ 

IV. Nowinki naukowe
 
PROTONS PERSIST for at least 1.6 x 10^33 years. With few 
exceptions (electrons?) everything in the universe falls apart.  Even 
protons, the lightest baryon (particles comprised of three quarks) 
are, according to grand unified theories of particle physics, 
supposed to decay, principally into positrons and neutral pi mesons.  
The versatile Super-Kamiokande underground detector in Japan 
(where neutrino oscillations were discovered earlier this year) can 
also look for just this sort of proton decay.  Not finding any such 
evidence, scientists there have now established a new, more 
stringent, lower limit on the lifetime of the proton.  (Shiozawa et 
al., Physical Review Letters, 19 October 1998.)